António Reis

The directorial debut of António Reis was something of a bolt from the blue. While it was certainly not the first instance of a great first work in Portuguese cinema – a cinema whose most interesting directors have, ultimately, been those who showed themselves as such in their earliest works – Jaime was nonetheless an arresting spectacle, due to its own beauty as a work as well as the striking impression that it conveyed. Reis’s first work impressed itself upon our cinematic landscape as a unique showing of raw materiality and instinctive force. It turned heads for its extreme modernity as well as its extreme originality; it instigated an unheard-of formal permissiveness and an approach to expression that was at once ascetic and rigorously precise.

Encounters (2006), directed and edited by Pierre-Marie Goulet, is a film whose 105 minutes unfold much longer periods of time, counted in years and decades, through voices, places, natures and faces. The filmmaker himself readily accepts that he is one of those travellers called smugglers [passeurs], had the term not been sullied by other connotations.

Verwijdering is het onderwerp van de film die António Reis en Margarida Cordeiro hebben gemaakt in de streek van Trás-os-Montes (waaraan de film zijn titel ontleent) in 1976. In de dubbele betekenis van het ver zijn (ballingschap) en de daad zelf van het (zich) verwijderen (uit het zicht, vervolgens de vergetelheid in). Verwijdering, zeggen Reis en Cordeiro ons beetje bij beetje, is de geschiedenis van het noordoosten van Portugal.

Cinema’s biggest mistake is simplifying reality. You need to decide on how to clean up the visual field, how to perform a rigorous reorganization of the real. The reality filmed by us is not simplified, it is complexified – so much so that the film has not one reality, it has many. Our image is not dry. The most common cinema uses dialogue, in a shot/reverse shot system. We never did that. We even had characters with their back turned to the camera in some cases. Therefore, we tried to take reality and create another reality – a complex one. It’s taking the real and adding what we feel, which has nothing to do with neorealism. Cinema is this “giving something”. To give to it what makes us live.

Als Courtisane een ruimte is om te reizen of te verdwalen, dan waren dat de laatste editie op het scherm opvallend vaak erg barre, onherbergzame landschappen die doorkruist, verkend of bevolkt werden. Alsof het hertekenen van de paden voor de voorgestelde cartografie en het zoeken van onze plaats en de plaats van cinema de kern- en overgangseditie, die 2013 was, weerspiegelde. Gestript van competitie, met een nieuwe titel en een nieuwe festivalcoördinator (of beter: teruggekeerde mede-grondlegger) was het back to basics. Cousins indachtig, “film festivals should be naked in front of the innovative, divine, political, honest facts of life.”

Completely unclassifiable, this second feature film of António Reis and Margarida Cordeiro; how wonderful this journey into the world calmly pierced by our perceptions, between the accuracy of dreaming and the inaccuracy of waking, all through the vertigo of the present. Perhaps there are not enough films left that make you want to whisper, in delight, “Where am I?” Less out of fear of being lost or astray, than to recover the emotion of the sleeper who, when waking up, does not know where he’s coming from, in which refuge he has just rested, and which world he’s waking up to.

Het is lang geleden dat een film ons er met zo’n vanzelfsprekendheid aan heeft herinnerd dat cinema tegelijkertijd een kunst van het singuliere en van het universele is, dat beelden zoveel beter drijven wanneer zij hun anker ergens hebben uitgeworpen.

“Maar is Mudar de vida niet, ondanks alle stoutmoedigheid, een bijna antimoderne film? De dialogen zijn een soort van parelsnoer die een ritme, een cadans eisen, geleid met harde hand ... De zee en de rivier, in hun tegenstellingen, laten geen overtolligheid of stijlfiguren toe, het drama komt voort uit het verleden, het heden is ‘ternauwernood’ een heropzoeken van mensen, van plaatsen en van oude gevoelens.”