Prisma #36
De Franse filmmaakster Yolande Zauberman maakt in 2005 een portret van Selim Nassib, een Libanese journalist met Syrische roots en een Israëlisch paspoort die jarenlang als vertrouwenspersoon bemiddelde in het Israëlisch-Arabische conflict. Zauberman: “Hij is Woody Allens Zelig maar dan in het Midden-Oosten. Een Jood onder de Joden, een Arabier onder de Arabieren. Libanees onder de Palestijnen, Syriër voor de Syriërs, feminist bij de feministen, … Iraniër bij de Hezbollah en een Fransman in Frankrijk.”
In Un juif à la mer vraagt Zauberman aan Nassib om zijn leven te vertellen. Bij kaarslicht, in het midden van de nacht op een dak in Jaffa, vertelt hij een verhaal dat zich ontrolt als een geheim in de nacht. Zijn stem is zacht, bijna fluisterend en verdwijnt soms achter de geluiden van de stad. Zauberman kadreert hem vooral in medium shots, maar filmt ook zijn lichaam, voeten en gezicht. Zijn ogen blinken. Er schuilt iets sensueels in elk shot, wat nog versterkt wordt door het rock-‘n-rollgehalte van de film. Nonchalante zooms, schuine hoeken, een dansende camera en dan Bob Dylans “Ballad of a Thin Man” dat loeihard de anekdotes doorbreekt.
Hij vertelt. Zij documenteert. Geen van beiden aspireert een oplossing, noch een overzicht van het conflict. Het is een poging om het conflict te begrijpen vanuit het perspectief van één man, om een ingang te blijven zoeken via het singuliere. Nu eens journalist, dan weer spion, gijzelaar, (ex-)communist, zogenaamde terrorist of verzoener: Nassib is een man met een geconstrueerde, tegenstrijdige identiteit, doch eenduidig in zijn vredesmissie. De laatste scène is gefilmd bij daglicht, maar Nassibs raadselachtige, defensieve glimlach heeft de nacht overleefd. Alleen is de zon nu doorgebroken, net als Zaubermans stem. Voor het eerst wordt het een dialoog. Un juif à la mer is een ode aan het vertellen alsook aan het herschrijven van de spelregels: van persoonlijke identiteit en van de cinema.
Deze Prisma verscheen als ‘Prisma #26’ in Filmmagie #696, juli - augustus 2019