Critici worden vaak verguisd. Kenneth Williams vergeleek hen ooit op memorabele wijze met de eunuchen in een harem: “Ze zijn er elke avond. Ze zien het elke avond gebeuren. Maar zelf kunnen ze het niet.” Het is moeilijk om geen plezier te beleven aan Williams’ bijtende scherpzinnigheid, ook al bezondigt hij zich hier misschien aan een onterechte veralgemening. Kritiek, als ze goed is uitgevoerd, is een kunstvorm op zich. Maar aangezien vandaag de voorkeur uitgaat naar clickbait in plaats van inzicht, zijn de normen voor de hedendaagse kritiek onmiskenbaar vervaagd.

Tijdens haar bezoek aan België dit voorjaar sprak Sabzian met Valeska Grisebach, regisseuse van Mein Stern (2001), Sehnsucht (2006) en Western (2017). Grisebach: “Soms vind ik het simpelweg adembenemend. De schoonheid van eenvoudig materiaal zonder verzinsels, het contact tussen de camera en het materiaal: een mens, een gezicht, licht, sfeer, …  Dus aan de ene kant is er een verhaal of een plot, een verwijzing naar het idee van fictie of naar oude legendes en verhalen die mensen meebrengen naar het project … Maar tegelijkertijd wil ik ook de controle verliezen en tot iets komen dat ik niet onmiddellijk begrijp of kan oplossen. Je zou kunnen zeggen dat het gaat om een weigering om de personages, de wereld die wordt getoond, op te sluiten.”

Dit interview werd afgenomen door de Portuguese filmcriticus Luís Mendonça voor de Portuguese website À pala de Walsh. Sylvie Pierre: “Binnen die omgeving dan “de vrouwelijke gevoeligheid” representeren? Geen idee of ik dat deed ... Waarschijnlijk. Maar wel behoedzaam. Het vrouwelijke toegepast op het gebied van het kritische denken was nog onontgonnen terrein, bovendien bezaaid met mijnen. Het vrouwelijke denken werd, toen tenminste, niet toegejuicht. Het werd niet gezien als een intellectuele kwaliteit die buiten verdenking stond.”

“A mental hospital is not, as such, an original theme. The story told by ’Til Madness Do Us Part could just as well happen anywhere else. It is a common story. The fact remains that mental illness is of course an interesting subject, particularly in China. Somehow, mental illness frees mankind, as it liberates mankind from the yoke of the law. At the same time, it makes man more vulnerable... […] The life we see on the outside of an asylum is fundamentally not very different from the one we can see on the inside. What interested me was less the hospital than the patients and the life they were living... They don’t consider this place a mental hospital but the place in which they live. […]  It is their house. That’s where they live as if it is their home. Some of them even stay there for the rest of their lives. Very early on, I was struck by the impression that in a lot of ways there is more humanity on the inside of a hospital than on the outside.”

The exercise is new to me. To reread what I have written in another time. Over the past decade, I was occasionally prompted to speak on Wang Bing’s film West of the Tracks (2002), which I don’t just consider a great movie but a cinematographic event that changes the state of things we still call ‘cinema’. In Corps et cadre (Verdier, 2002), I regretted not being able to produce a true critique of this film fleuve (of nine hours). The thing was beyond me; it still is. I then resolved to a different tactical approach. To examine what remained of the film in my memory. A film which is that long, a whole which is that intricate, cut into four segments each lasting more than one hour, two hours, three hours, obviously presents a challenge to the memory of the spectator that I am.

“Behind her eyes I saw something – a light. And that light reminded me of a child’s eyes. I thought, “She’s there and we know that she’s there looking out from behind her eyes.” Eyes talk to us in these ways. When it dawned on me that a second chance to record her was unlikely, I realized that for the most part this would be the way to have her appear in the film. I thought it would probably be the only way to make people feel that she’s there, she’s alive, she’s still alive.”

Everything, you know, is nothing. The patients in every psychiatric hospital in the world do not exist. Their identity is denied. They have no name. They are simply crazy. In Wang Bing’s cinema we meet two types of characters. Those who have no name, but who describe themselves through action, and those who have a name and act through words. Dumbed by medicines, the madmen of Wang Bing are deprived of the opportunity to tell their story. This is the main issue that the film tackles and solves.

In He Fengming [Fengming: A Chinese Memoir] (2007) Wang Bing recorded in barely one take He Fengming’s startling testimony of the persecutions that she and her family endured throughout the Anti-Rightist Movement and the Cultural Revolution in China. “I wanted to assure her the most ample freedom of speaking. The core of the film has been shot during one afternoon. Fengming was 76 years old, she’s a woman who entirely lives in the past, in her memory. In fact, it seemed correct to make an immobile film, a ‘talking heads’ film and I did not want to stage anything else. It’s about understanding her for who she is: a spectral woman locked up in the past, wandering about in an apartment that has been reduced to a tomb.”

Ik geloof in een vorm van cinema die meer mogelijkheden en tijd biedt aan zijn toeschouwers. Een halfgecreëerde cinema, een onvoltooide cinema die door de creatieve geest van het publiek voltooid raakt en zo leidt tot honderden films. Het behoort toe aan de toeschouwers en stemt overeen met hun eigen wereld.