Chantal Akerman

On Chantal Akerman’s Entrance Exam to INSAS

Gerard-Jan Claes, 2024
ARTICLE
20.03.2024
NL EN

Is it already clear from these short films what type of filmmaker Chantal Akerman would become? Perhaps not. The four films are small exercises, they “tell” us nothing, they’re not really about anything. What the films mainly reveal is a determinate pleasure in filmmaking, in the art of looking, and in the making and organising of images.

Over Chantal Akermans toelatingsexamen aan INSAS

Gerard-Jan Claes, 2024
ARTICLE
20.03.2024
NL EN

Kan je in deze filmpjes zien wat voor cineaste Chantal Akerman zal worden? Misschien niet. De vier filmpjes zijn kleine vingeroefeningen, ze “vertellen” niets, gaan nergens over. Wat de filmpjes vooral reveleren is een zeker plezier in het filmmaken, in het kijken, en in het maken én organiseren van beelden.

Dries Van Landuyt, 2024
ARTICLE
06.03.2024
NL

Steeds opnieuw wordt het voortbestaan van Dielman kort in twijfel getrokken. Het publiek blijft even hangen bij de volstrekte onverschilligheid van de dingen en verkeert daarbij in de onzekerheid of Dielman is aangekomen in de andere kamer of in de deuropening is opgelost. De werking is dezelfde als die van het spanningsspelletje waaraan jonge kinderen soms worden onderworpen, waarbij ouders zich verstoppen achter hun handen, en met een kiekeboe weer tevoorschijn komen. Doordat er steeds dezelfde opeenvolging van beelden is van Dielman die de kamer verlaat en de leegte die opkomt, wordt de indruk gewekt van een soort achtervolgingsscène. De leegte zit haar op de hielen en zoekt het juiste moment om haar in te halen.  

Annexe du State of Cinema 2021

Luc Vialle, 2021
ARTICLE
23.12.2021
FR

Décaméron électronique, La Loupe constitua l’une des plus généreuses, prodigues, désintéressées, efficaces des expériences collectives de cinéphilie, conduite au cours du premier enfermement pandémique généralisé. Pendant 17 mois (mars 2020-12 juillet 2021), La Loupe permit à des milliers de personnes de par le monde (jusqu’à 16 000) d’échanger fichiers de films non commercialisés, textes, idées, informations et suggestions dans un esprit de découverte effervescent. A l'occasion de son State of Cinema, Nicole Brenez ajoute en annexe cette proposition de Luc Vialle : « Bonsoir les loupistes, je vous propose en guise d’anniversaire de La loupe bien en retard un post sur le sexe, les sexualités et genres au cinéma ainsi que la représentation des hommes, des femmes et des Queers. »

x

PRISMA
09.12.2020
NL

In Akermans installatie Marcher à côté de ses lacets dans un frigidaire vide (2004) neemt het woord niet enkel de ruimte in, het wordt beeld. Het vervangt de afwezigheid van het beeld.

Ruben Demasure, 2020
ARTICLE
21.10.2020
NL

De gerestaureerde versie van Chantal Akermans Jeanne Dielman, 23, quai du Commerce, 1080 Bruxelles (1975) liet me toe een detail op te merken dat me nog niet eerder was opgevallen. Door het beeld te bevriezen herkende ik het omslag van het boek dat Jeannes zoon Sylvain aan het lezen is. Het boek is meer dan een gewoon rekwisiet want de jongen gaat volledig op in het werk en grijpt elke gelegenheid aan om verder te lezen. Wat moeten we aanvangen met de haast onzichtbare, verborgen, mysterieuze aanwezigheid van dit object of verhaal in de film? Het zou te ver gaan om het boek te beschouwen als een mise en abyme van de film, maar het kan in deze tekst wel dienen als een sleutel om te onderzoeken in welk picturaal universum Sylvian en zijn moeder precies vastzitten.

x

PRISMA
03.07.2019
NL

We weten dat Chantal Akerman vele filmmakers begeesterde. Maar weten we ook door wie Akerman geïnspireerd is? Haar meesterwerk Jeanne Dielman, 23 quai du Commerce, 1080 Bruxelles (1975) toont opvallend veel overeenkomsten met La noire de ... (1966) van Ousmane Sembène.  

Claire Atherton, 2018
ARTICLE
16.12.2020
NL FR EN

Al te vaak denkt men dat men in de montage eerst de structuur van de film moet uitwerken om het verhaal op poten te zetten en daarna het ritme bepaalt door de duur van de sequenties op elkaar af te stemmen. Dat is voor mij onmogelijk. Het zou de inhoud loskoppelen van de vorm, de gedachte van het gevoel. Ritme is het hart van het werk, het is er de adem van. Het is ook het samenbrengen van kleuren, vormen en lijnen.

Claire Atherton, 2018
ARTICLE
16.12.2020
NL FR EN

Trop souvent on pense qu’en montage il faut d’abord travailler la narration en trouvant la structure du film, puis le rythme en affinant les durées. Pour moi c’est impossible. Ce serait comme dissocier le fond de la forme, la pensée du sensible. Le rythme, c’est le cœur d’une œuvre, son souffle. C’est aussi l’association des couleurs, des formes, des lignes.

Claire Atherton, 2018
ARTICLE
16.12.2020
NL FR EN

Too often people think that when editing you have to start by working on the narrative and finding the film’s structure, and only then move on to its rhythm by refining the length of the shots and sequences. I find that impossible. That would be like separating content from form, thought from the perceptible. Rhythm is the heart of the film, its breath. It’s also the association of colors, shapes, and lines. 

Werken aan La captive met Chantal Akerman: een gesprek 

Eric de Kuyper, Annie van den Oever, 2018
Vertaald door Sis Matthé
CONVERSATION
27.06.2018
NL

De Belgische regisseur, schrijver en filmtheoreticus Eric de Kuyper ontmoette Chantal Akerman voor het eerst in zijn hoedanigheid van filmtheoreticus in 1968. Niet alleen werden ze vrienden en bleven ze dat voor het grootste deel van hun leven, ze werkten ook nauw samen aan verschillende projecten, waaronder La captive (2000). Eric de Kuyper: “Toen ze me in 1999 vroeg om aan een Proustbewerking te werken, was ik verrast. Ik had het net herlezen, met veel meer genoegen dan de eerste keer, en ik was benieuwd om te achterhalen hoe ze deze complexe en labyrintische roman zou aanpakken.”

Van 1950 tot 1995

Jacqueline Aubenas, 1995
ARTICLE
13.03.2024
NL FR EN

“Ik woonde in Brussel, ik hield helemaal niet van cinema, ik dacht dat het voor idioten was, het enige waar ze me mee naar toe namen was Mickey Mouse of iets in die aard... en toen zag ik Pierrot le fou en ik had de indruk dat het over onze tijd sprak, over wat ik voelde. Daarvoor was het altijd The Guns of Navarone. En ik gaf geen moer om die dingen. Ik weet het niet, maar het was de eerste keer dat ik ontroerd was door een film, en ik was gewelddadig ontroerd. En ongetwijfeld wilde ik hetzelfde doen met films die van mij zouden zijn.”

De 1950 à 1995

Jacqueline Aubenas, 1995
ARTICLE
13.03.2024
NL FR EN

« J’étais à Bruxelles, je n’aimais pas du tout le cinéma, je trouvais que c’était pour les débiles, tout ce qu’on m’avait amené voir c’était Mickey Mouse ou des choses comme ça... et puis j’ai vu Pierrot le fou et j’ai eu l’impression que ça parlait de notre époque, de ce que je sentais. Avant c’était toujours Les canons de Navarone. Et je m’en foutais de ces choses-là. Je ne sais pas, mais c’était la première fois que j’étais émue au cinéma, mais alors violemment. Et sans doute, j’ai voulu faire la même chose avec des films qui seraient les miens. » 

From 1950 to 1995

Jacqueline Aubenas, 1995
ARTICLE
13.03.2024
NL FR EN

“I was in Brussels, I didn’t like cinema at all, I thought it was for idiots, all they took me to see was Mickey Mouse or things like that... and then I saw Pierrot le fou and I had the impression that it spoke of our times, of what I felt. Before, it was always The Guns of Navarone. And I didn’t give a damn about those things. I don’t know, but it was the first time I had been moved by a film, and I was moved violently. And no doubt I wanted to do the same thing with films that would be mine.”

About D’Est by Chantal Akerman

Dirk Lauwaert, 1995
ARTICLE
22.03.2023
NL EN

D’Est – a film, a video installation. Between cinema and museum, between projection in time and distribution in space, between celluloid and electronic image. But also between two cultures, that of film and that of visual arts – between two ways of asking the question of the image: in film the question of the right image, in the museum the question of the impossible depiction.

Over D’Est van Chantal Akerman

Dirk Lauwaert, 1995
ARTICLE
22.03.2023
NL EN

D’Est – een film, een video-installatie. Tussen bioskoop en museum, tussen projectie in de tijd en distributie in de ruimte, tussen pellicule en elektronisch beeld. Maar ook tussen twee culturen, die van de film en die van de plastische kunsten - tussen twee manieren om de vraag van het beeld te stellen: in film de vraag naar het juiste beeld, in het museum de vraag van de onmogelijke afbeelding.

Boris Lehman, 1995
ARTICLE
11.09.2019
NL FR

« J’avais écrit : « tout est réglé dans la vie de Jeanne – Jeanne Dielman – jusque dans le moindre détail ». J’aurais pu ajouter : « comme sur du papier à musique ». Aujourd’hui, je dirais cela des films de Chantal, je dirais cela de ses textes : « tout est écrit jusqu’à la moindre virgule ». Méticulosité, maniaquerie, traduites jusque dans les cadres, les mouvements de caméra, le ton, le jeu des comédiens … n’est-ce pas cela qui faisait l’écriture originale et moderne de Chantal et qui rebutait justement le spectateur moyen, plus avide de chair et d’émotion que d’abstraction et de corps désincarnés ? »

Boris Lehman, 1995
ARTICLE
11.09.2019
NL FR

“Ik had geschreven “in het leven van Jeanne – Jeanne Dielman – is alles tot in het kleinste detail geregeld”. Ik had eraan kunnen toevoegen “klikt alles mooi in elkaar”. Vandaag zou ik het volgende zeggen over de films van Chantal, over haar teksten: “Alles is tot op de laatste komma uitgeschreven.” Akelige precisie en maniakaal gedrag, doorgetrokken tot in de kaders, de camerabewegingen, de toon, het acteursspel... is dat niet wat de originele en moderne schriftuur van Chantal uitmaakte en ook datgene wat de gemiddelde kijker tegenstond, hongeriger als die was naar vlees en emotie dan naar abstractie en onstoffelijke lichamen?”

Chantal Akerman, 1995
Vertaald door Elias Grootaers
ARTICLE
15.06.2016
NL FR

Oude beelden van een uittocht, met bundels stappen in de sneeuw richting een onbekende plaats, gezichten die aarzelen tussen het sterke leven en de mogelijkheid van een dood die toeslaat zonder dat ze iets gevraagd hebben. En het is nog altijd zo.

Chantal Akerman, 1995
ARTICLE
15.06.2016
NL FR

De vieilles images d’évacuation, de marches dans la neige avec des paquets vers un lieu inconnu, de visages qui vacillent entre la vie forte et la possibilité d’une mort qui viendrait les frapper sans qu’ils aient rien demandé. Et c’est toujours comme ça.

On the Films of Chantal Akerman

Daniël Robberechts, 1982
Introduction by Bjorn Gabriels
ARTICLE
25.10.2017
NL FR EN

I come to perceive the screen as a wall (which it is) in front of which I myself have to assume an attitude and a position. I come to find myself on my own and in my own time. I have to determine my own shot, my way of watching and my use of time. If need be I can exercise patience and wait for the next sequence (as one ‘waits for a bus’). But such an attitude renounces enjoyment. I can spend this time much better by watching instead of seeing – and I can watch in such a way that I forget that I’m waiting for something (e.g. for a bus).

Sur les films de Chantal Akerman

Daniël Robberechts, 1982
Avant-propos de Bjorn Gabriels
ARTICLE
12.11.2015
NL FR EN

J’arrive à percevoir l’écran comme un mur (ce qu’il est) envers lequel je dois moi-même prendre position, me situer. Je suis réduit à moi-même et à mon propre temps. J’ai à déterminer moi-même ma prise de vue, mon attitude de vision, mon emploi du temps. Je puis à la rigueur m’armer de patience et me mettre à attendre le plan suivant (comme « on attend l’autobus »). Mais cela n’est pas une attitude de plaisir. Je fais mieux d’employer ce temps pour regarder au lieu de voir – et je puis regarder de sorte à oublier que j’attends quelque chose (par ex. un autobus).

Over de films van Chantal Akerman

Daniël Robberechts, 1982
Voorwoord van Bjorn Gabriels
ARTICLE
09.11.2015
NL FR EN

Ik kom ertoe het scherm waar te nemen als een muur (wat het ook is) waar tegenover ik zelf een houding en een plaats moet innemen. Ik raak op mezelf aangewezen en op mijn eigen tijd. Ik moet zelf mijn opname gaan bepalen, mijn kijkhouding en mijn tijdgebruik. Desnoods kan ik geduld oefenen en op de volgende sequens wachten (zoals men ‘op een autobus wacht’). Maar zulk een houding verzaakt het genot. Ik kan deze tijd dus veel beter gebruiken om te kijken i.p.v. te zien – en ik kan zo kijken dat ik vergeet dat ik ergens op wacht (bvb. op een autobus).

A Film by Chantal Akerman

Chantal Akerman, 1997
ARTICLE
10.03.2021
NL EN

The day I decided to think about the future of cinema, I told myself I wouldn’t live to see it. I asked myself if the future is always in front of us. So I looked ahead, then I turned around. 

Een film van Chantal Akerman

Chantal Akerman, 1997
Vertaald door Elias Grootaers
ARTICLE
29.11.2017
NL EN

De dag waarop ik heb beslist na te denken over de toekomst van de cinema, heb ik bij mezelf gedacht dat ik die niet zou meemaken. Ik heb me afgevraagd of de toekomst altijd voor ons ligt. Toen heb ik voor mij uit gekeken, vervolgens heb ik mij omgedraaid.

“For It Is the Critical Faculty That Invents Fresh Forms” (Oscar Wilde)

Nicole Brenez, 2004
ARTICLE
15.12.2021
EN

With a few remarkable exceptions (Jean Mitry, Jonathan Rosenbaum, Noel Burch ...), the history of cinema has mainly been recounted from the industry’s point of view. May this contribution to a history of forms help us to escape such a dominant ideology and reconsider the works and the artists from a different perspective. Today the violence of the cultural industry is so cynically triumphant that it is possible to establish a law of inverse proportions between the social visibility of a film and its real eminence. 

On Chantal Akerman

Dirk Lauwaert, 1975
Introduction by Gerard-Jan Claes
ARTICLE
13.02.2019
NL EN

It is not a complicated or difficult film, rather a very simple and clean one. But it is not a natural, spontaneous film. The clarity and legibility of Jeanne Dielman is the result of self-discipline. In our culture clarity needs to be pragmatic-efficient, an argument needs to have the form of a road, including road signs. Force and energy need to be channelled into activist trajectories time and again, need to be labelled with a name and an address. Akerman slipped by and through all of that.

Over Chantal Akerman

Dirk Lauwaert, 1975
ARTICLE
23.12.2015
NL EN

Film heeft altijd problemen met de tijd gehad. De carrière van Griffith wordt geritmeerd door zijn steeds maar uitdijende projecten. Is het toevallig dat zijn langste films ook zijn meest didactisch-moraliserende films waren, films waarin hij een boodschap wilde brengen, waarin hij zijn publiek iets wilde leren, waarin hij een thesis verdedigde? Het lang duren van een film is niet alleen een materiële eigenschap (een chronometrage), niet alleen een element van de ervaring als toeschouwer, maar ook een teken van iets, een signaal.

Claire Atherton, 2015
ARTICLE
12.11.2020
NL FR EN

Un texte écrit et lu par Claire Atherton lors de la soirée hommage à Chantal Akerman à La Cinémathèque française, avant la projection en avant-première de No Home Movie (2015). Atherton : « J’ai envie de vous parler de Chantal. De vous dire tout ce qu’elle m’a donné, tout ce qu’elle m’a appris, tout ce qu’on a partagé. De vous raconter comme elle était, lumineuse, intelligente, surprenante, et drôle aussi... »

Claire Atherton, 2015
ARTICLE
12.11.2020
NL FR EN

A text written and read by Claire Atherton during the homage to Chantal Akerman at the Cinémathèque Française on 16 November 2015, before the premiere screening of No Home Movie (2015). Atherton: “I want to speak to you about Chantal. To tell you everything she gave me, everything she taught me, everything we shared. To tell you how she was: luminous, intelligent, surprising, and funny too …”

Claire Atherton, 2015
ARTICLE
12.11.2020
NL FR EN

Claire Atherton las deze tekst voor op de avond ter ere van Chantal Akerman in de Cinémathèque Française op 16 november 2015, voor de vertoning van No Home Movie (2015). Atherton: “Ik wil het met jullie over Chantal hebben. Ik wil jullie vertellen over alles wat ze me gaf, alles wat ze me leerde, alles wat we deelden. Jullie vertellen hoe ze was, lumineus, intelligent, verrassend en ook grappig ...”

Eric de Kuyper over Chantal Akerman

Annie van den Oever, Eric de Kuyper, 2015
Vertaald door Bjorn Gabriels
CONVERSATION
15.04.2016
NL

[Dit] gesprek herbekijkt enkele thema’s uit het werk van Akerman vanuit hun vriendschapsband: haar vroege debuut op achttienjarige leeftijd, haar plotse bekendheid op haar vijfentwintigste, haar buitengewone schrijftalent, haar luchtigheid, haar minimalisme, haar sterke stem, haar gebruik van temps mort oftewel dode tijd, haar interesse voor Proust, haar feminisme, haar judaïsme.

Een inleiding op Chantal Akerman

Eric de Kuyper, 1983
ARTICLE
20.01.2016
NL

Ergens zegt ze ook ‘il faut mettre en scène la vie’, wat op een dubbele manier begrepen kan worden. Dat je je in de film niet moet laten beetnemen door de spontane registratie en reproduktie van de werkelijkheid. Dat je dus moet ensceneren, vormgeven. Maar ook: dat het leven zoals het is, niet bevredigend is, en dat je het moet proberen te hervormen, te herformuleren. Je moet het leven ensceneren; je moet het leven ensceneren.

No Home Movie (Chantal Akerman, 2015)

PRISMA
05.10.2017
NL

Alle films van Akerman gaan over tussenruimtes, de ruimte tussen leven en dood, openbaar en particulier, een geschiedenis die ophield te bestaan en een geschiedenis die zich nog niet heeft aangediend, die te laat is en op zich laat wachten, de ruimte tussen twee landen.

Sabzian x STROOM

AUDIO ROOM

Sabzian was invited by the Belgian music label STROOM to contribute to their radio show at The Word Radio.